Antonio Bernardo: "Agragsak agingga a Kabaelan"

[Nabulod laeng ti ladawan a naaramat iti salaysay. Maysa a ladawan dagiti sakada]

Antonio Bernardo: "Agragsak agingga a Kabaelan"
ni Rudy Ram. Rumbaoa

Ti maibalakad ni Antonio kadagiti agtutubo: "Mapanka iti eskuela. Agbasa a nalaing tapno daytoy ti tulbek iti al-alisto a pannakasapulmo iti trabaho. Siguraduem nga ileppasmo ti narugiam." Para kadagiti nataengan, kunana: "Agragsak. Agrag-o ken nanamen ti pudno nga anag ken kaipapanan ti biag agingga a kabaelan. Agbaniaga!"

AGTAWEN ni Antonio Bernardo iti walopulo ket pito ken maysa kadagiti simmangpet a Sakada idi 1946. Maysa a pagwadan nga ama.

Nayanak ni Antonio idi Mayo 8, 1918, iti Santa Maria, Ilocos Sur. Napan iti Hawaii idi 1926 a kaduana ti inana, ni Lucena. Ngem agpada da Antonio ken Lucena a nagsubli iti Filipinas idi tawen 1933. Nagindegda iti Pangasinan.

Kalpasan ti Maikadua a Gubat ti Sangalubongan, nagsubli ni Antonio idiay Santa Maria idi 1946 tapno bisitaenna dagiti kabagianna. Ngem kadagidi met a panawen, isu met ti panagrekrut ti Hawaii Plantations kadagiti lallaki a mayat a mapan mangged iti Hawaii- iti kataltalonan, ta awan ti makuna a napintas panggedan iti Filipinas kalpasan ti gubat. Ket gapu iti kaawan a pagtrabahuan iti pagilian a Filipinas kadagidi a tiempo, naawis ngarud ni Antonio a nagpirma iti kontrata tapno mairaman daytoy iti opurtunidad nga agtrabaho iti Hawaii. Ken kas maysa a sakada.

Intangsit ni Antonio a natalinaay ti panagbiaheda iti barko a naglugananda, ti S.S. Maunawili a nagturong iti Hawaii. Saanna a napadasan ti nagsakit bayat ti panaglayag ti barko iti katengngaan ti taaw. Ket apaman a nakasangpet ti barko iti destinasionna, dimmagas nga immuna iti Big Island tapno agidissaag kadagiti kakaduada a mangged sadiay sakbay a nagturong iti Maui.

Ti isla ti Maui ti nagbalin a pinal a destinasion ni Antonio. Nagtrabaho ngarud iti Maui Agriculture [Paia]. Ket di mabayag, naikappeng ti Maui Agriculture iti Hawaiian Commercial and Sugar Company [HC & S]. Naitarus da iti maysa a kampo a managan iti Camp Pulehu. Kalpasanna, nayakarda iti Camp Kehoa. Ket manipud iti kampo ti Kehoa, naam-ammo ni Antonio ti maysa a napintas a dayag iti nagan a Jeannette Esther Dagdag. Natennag ti rikna ni Antonio ken Jeannette ket nagayat nga insigida iti balasang. Awan ngarud nasayang a panawen, ket idi Oktubre 16, 1959, naglantip dagiti pusoda.

Nayanak ni Jeannette iti Lahaina, Maui, ngem dimmakkel iti Santa Maria, Ilocos Sur. Nagsubli met laeng iti Hawaii idi mangrugin nga agbalasang.

Nadumaduma a klase ti trabaho ti sinerkan ni Antonio iti HC & S. Nagtrabaho pay a kas weedicides, naglammua kadagiti ruot ken immatonanna iti pannakakita ti drip irrigation system ti kompania a mausar iti kaunasan. Saan laeng a dayta ti nagbalin a trabahona, nagpaay pay iti Paia Mill, iti fire room- maysa a lugar a pagpataudan iti alibungubong para iti nasao a kiskisan.

Idi agtutubo pay laeng ni Antonio, kaay-ayona ti agmula kadagiti nagduduma ti klasena a nateng kas iti tarong, mani, kardis [ilima beans pigeon peas], papaya, kdpy...

Nagbalin pay nga aktibo a miembro kadagiti organisasion iti komunidad da Antonio ken Jeannette kas iti Kahului Filipino Community Association [KFCA], Saranay Maui, United Sons and Daughters of Ilocos Region [USDIR] ken Santa Marians of Maui.

Naparaburan dagiti ag-Bernardo iti dua nga annak a babbai. Ni Milagros, inaunaan ken nagturpos iti Unibersidad ti Hawaii- Manoa, iti degree a Business Administration with Emphasis in Accounting. Nagtrabaho daytoy iti pagadalan a pagbasaan ti anakna iti New Mexico. Nayasawa ken ni Mark McMillan. Maysa met ti nagbalin a bunga ti ayan-ayatda- ni Jeremy.

Maikadua ni Dr. Bernadette. Nagturpos iti Georgetown University ti Washington D.C., Medical School, Washington University, St. Louis, Missouri. Nagbalin a pannakabalayna ti Barnes-Jewish Hospital iti St. Louis. Nagtrabaho daytoy a kas obstetrician/gynecologist iti Western Suburb of Chicago, Illinois. Nayasawa ken Benjamin Bresneck. Maysa ti anakda- ni Tyler Matthew.

Kaay-ayo da Antonio ken Jeanette ti agpaspasiar. Kadagiti lugar a napanandan: San Juan, Puerto Rico; Sto. Domingo, Sta. Lucia, Antigua. St. Marten ken St. Thomas. Masansan a bisitaenda dagiti annak ken appokoda idiay Mainland.

Ti maibalakad ni Antonio kadagiti agtutubo: "Mapanka iti eskuela. Agbasa a nalaing tapno daytoy ti tulbek iti al-alisto a pannakasapulmo iti trabaho. Siguraduem nga ileppasmo ti narugiam." Para kadagiti nataengan, kunana: "Agragsak. Agrag-o ken nanamen ti pudno nga anag ken kaipapanan ti biag agingga a kabaelan. Agbaniaga!"