Pedro Pacubas: Manipud Filipinas agingga iti Puunene

Manipud Filipinas agingga iti Puunene:
[Ti Pakasaritaan ni Pedro Pacubas]


Ni Rudy Ram. Rumbaoa

NAYANAK iti Bulag, Bantay, Ilocos Sur idi Enero 7, 1924 ni Pedro Pacubas. Napan ni Pedro iti Hawaii tapno agtrabaho iti plantasion ti kaunasan ti Puunene, Maui. 

Kas met la kadagiti sabsabali a lallaki a naawis a napan nagtrabaho, maymaysa ti rason no apay nga inawatda ti trabaho a naidiaya kadakuada: tapno maitag-ay ti kinarigat ti biag. 

Naglugan dagitoy a lallaki iti barko nga S.S. Maunawili manipud iti Puerto ti Salomague, Cabugao, Ilocos Sur idi 1946.

Apaman a nakasangpet ni Pedro iti Maui, nagtrabaho a dagus iti Hawaiian Commercial & Sugar, Company [HC & S]. Naibalay daytoy ken dagiti sabsabali pay a lallaki iti plantasion, iti kampo McGerrow, Puunene a masarakan iti kasumbangir ti kiskisan ti Puunene. Nagtrabaho a kas irrigator agingga a nagretiro iti serbisio idi 1989 iti tawen a 65.

Ngem saan a nagpatingga dita ti kinasaldet nga agtrabaho ni Pedro, nagtultuloy latta a nagtrabaho uray day-off na. Nagpart-time pay kas karpintero a kaduana met la dagiti papagayamna kas kada Amador Tabon, Dionicio Tabangcura ken ti Dios-ti-aluadna Silvestre Peros.

Idi tawen 1950, nagawid ni Pedro iti Filipinas tapno mapan agsapul iti asawaenna. Adda dua a babbai a kursunada ken pagpilianna nga asawaen. Ngem daksanggasat ta awan kadakuada ti nangayat kenkuana. Gapu iti dayta, saan a naupay ni Pedro. Naam-ammona ti maysa a nakapimpintas a balasang nga agnagan iti Gregoria Lopez nga agnaed iti Bantay, iti ili a nakayanakanna.

No adda idi pakaawisan ti balasang a pasala iti lugarda, adda latta ti kabsatna a lalaki ken ti anti daytoy a mangbaybayabay kenkuana. 

"Chaperone-na," linagip ni Pedro.

"No awisennak idi nga isala ni Pedro, makilumba kadagiti padana a lallaki nga agturong kaniak. Apagrugi pay la ti sonata a maipatokar, taray pugiit ni Pedro nga umay kaniak," makakatawa ni Gregoria a nanglagip ti napalabas.

Kuna ni Gregoria nga istrikto daydi lolona. Inakona nga adu idi ti nagarem kenkuana ngem awan uray maysa ti inawatna. Saanna a napadasan ti naki-boyfriend. Sa maysa pay, nairanrana a nayasawa ti kasinsinna iti kabsat ni Pedro. Gapuna a dakkel a koneksion daytoy iti panaginnasideg ti rikna da Pedro ken Gregoria.

Idi masierto dagitoy dua ti pudno a mariknada, mismo ti nagannak ni Pedro ti napan dimmawat iti pammalubos dagiti nagannak ti balasang ken ti lolona tapno ibanagna ni Gregoria. 

Napatgan ti kiddaw. Nagkallaysa da Pedro ken Gregoria idi Agosto 16, 1950.

Idi nagkallaysa da Pedro ken Gregoria, Agosto 16, 1950

Immabot iti siam a bulan ti bakasion ni Pedro iti Filipinas. Nagduadua ketdi no agsubli pay iti Hawaii. Ngem idi maabisigna a masapul nga agsubli, nagsubli a dagus tapno agurnong ti adu pay a kuarta para iti masakbayan ti bangonenna a pamilia. Nayanak ti umuna nga anakna, ni Roy, idi 1951.

Di nagbayag, simmaruno ni Gregoria a nagpa-Hawaii idi 1960. Nagnaed da Pedro ken Gregoria iti McGerrow Camp iti tallo a bulan sada immakar iti 6th Increment, iti asideg ti Lihikai School. Nagindegda ditoy iti sangapulo a tawen agingga idi 1970 idi immakarda manen iti baro a nagyananda, iti 11th Increment.

Iti dayta met la a tiempo, nagsapata ni Gregoria a kas makipagili iti Estados Unidos. Binaliwanna ti naganna iti "Georget." Ngem daksanggasat ta pimmusay ni Pedro idi Hunio 7, 2007.

Ti Bunga ti Ayan-ayat da Pedro ken Gregoria
Ni Roy, inaunaan, pimmusay metten.

Maikadua ni Roland, nayasawa ken ni Maricar. Adda anakda a babai, ni Tara Ann. Nagtrabaho ni Roland iti Kalima O Maui ken isu ti mangimatmaton ti bukodna a negosio, ti Peebles and Rocks.

Ni Stella Pagatpatan ti maikatlo ken addaan iti anak a babai. Nagtrabaho ni Stella iti Four Seasons Hotel.

Paggaayat idi da Pedro ken Gregoria ti agbaniaga iti sabali a lugar a kaduada dagiti appokoda. Napanan metten dagitoy nga agkaingungot ti Switzerland, Italia, Filipinas, California ken Las Vegas.

Kaay-ayo unay ni Pedro ti mapan agbuya ti pallot, wenno ti biangan. Agpada dagitioy nga agasawa nga aktibo a miembro ti Kahului Filipino Community Association.

Balakad ni Gregoria kadagiti agtutubo: "Agbalin a naimbag, mapan agbasa ken pilien dagiti nasayaat a gayyem." Kunana met kadagiti kapatadana: "Agbalin a nasayaat kadagiti gagayyem, diyo luklokoen ida."

Kuna da Roland, Stella, Cheyna ken Tara Ann: "Nasayaat a tao ni Tatang. Nasaldet. Ket uray pay naunget no dadduma, napakumbabanto latta. Managayat, manangipateg ken naasi."

Da Pedro ken Gregoria Pacubas

Ni Pedro ti instrumento iti pannakapetision ti kabsatna, ni Elias; ti kayongna, ni Victorino Lopez ken ti kaanakan a lalaki daytoy, ni Fidel Lopez.