Uray Bassit, Dakkel ti Panagayatna

URAY BASSIT, DAKKEL TI PANAGAYATNA
ni Rudy Ram. Rumbaoa

"Ayat" ngata siguro ti nangiduron ken ni George isu nga uray kasano a rigatna kadagiti nagpasaranna a pannubok, inulina dagiti nakangatngato a bantay, dinaliasatna dagiti nalawa a kataltalonan, binallasiwna dagiti karayan tapno madanonna ti lugar nga ayan ti balasang- iti Tabuk, Mountain Province..."

HIGANTE ken napnoan pigsa nupay bassit ken saan met ngarud a pandak a tao- dayta ti pangyarigan kenkuana dagiti gagayyemna. "Small but terrible," isu dayta ni George Areola.

Ngem Asino ni George?
-Nayanak ni George Areola idiay Dunglayan, Santa Maria, Ilocos Sur, idi Mayo 22, 1922. Napan nakigasanggasat ni George iti Hawaii idi tawen 1946.

Kalpasan ti Maikadua a Gubat ti Sangalubongan, narigat ti biag iti Filipinas. Narigat pay ti agsapul iti panggedan. Ket gapu iti dayta, naawis ni George a nagpirma iti kontrata tapno agtrabaho iti Hawaii. Nailugan ni George a kaduana dagiti sabsabali pay a lallaki a nagpirma iti kontrata iti barko a S.S. Maunawili. Nagrubbuat ti barko iti Puerto ti Salomague, Ilocos Sur.

Intangsit ni George a dina pulos napadasan ti nagsakit bayat ti panaglayag ti barko a naglugananda a nagturong iti Hawaii. Immabot iti kagudua ti bulan ti biahe sakbay a nakadanon iti isla ti Hawaii.

Ni George iti Hawaii
-Simmanglad nga immuna ti barko a nagluganan ni George iti Hilo, Hawaii. Kalpasanna, nagrutong ti barko iti Kahului, Maui. Apaman a nakasanglad ti barko iti Maui, sinabat ni Pedro Peralta ni George, maysa a gayyemna.

Nagkabbalay da George ken Pedro iti Hayashi Camp a masarakan iti Waikapu, Wailuku. Agpada a nagtrabaho dagitoy iti Wailuku Sugar Company. Nagtrabaho ni George iti kaunasan iti maysa a tawen, ket kalpasanna, immallatiw iti construction department ti nasao a kompania.

Iti kampo ti Hayashi, awan ti makuna idi nga adu a pakakumikoman nga aktibidad ni George malaksid laeng iti pannakisarsarita ken panaggiinnistoria dagiti padana a sakada, nangruna iti gayyemna- ni Cayetano Ligot.

Maysa kadagiti naugalian nga ay-ayam iti kampo isu ti "biangan" [chicken fight], ngem saan nga interesado ni George iti daytoy ket dina pulos inaresgaran ti nakiay-ayam.

Ni George ken Celerina
-Bayat iti panangisayangkat dagiti trabahador ti Wailuku Sugar Company ti welga idi tawen 1958, nagdesision ni George nga agbakasion idiay Filipinas. Ngem sakbay a nagawid ni George, adda idi kapempenpalna nga agnagan iti Celerina Ocariza. Nabayag a nagsinsinnuratda bayat ti kaadda ni George iti Hawaii. Nagbayag ti panagsinsinnuratda a dua ta immabot daytoy iti nasurok a maysa a tawen. Ket gapu iti dayta, determinado ken kayat a gundawayan ni George ti kaaddana iti Filipinas a sapulen ken kaam-ammo ni Celerina iti personal.

"Ayat" ngata siguro ti nangiduron ken ni George isu nga uray kasano a rigatna kadagiti nagpasaranna a pannubok, inulina dagiti nakangatngato a bantay, dinaliasatna dagiti nalawa a kataltalonan, binallasiwna dagiti karayan tapno madanonna ti lugar nga ayan ti balasang- iti Tabuk, Mountain Province.

Apaman a nadanon ni George ti lugar, manarimaan idi ti trabaho ni Celerina. Umuna a pannakakitana ken ni Celerina, ad-adda ti panagduyosna nga agayat iti balasang. Narikna ni George a kasla pimmaspas ken arigna nagkulibagtong ti pusona idi makitana ti balasang. Ket saanna nga inlibak, na-love at first sight iti kinapintas ni Celerina.

Adu met pay sabsabali a babbalasang nga iretreto ti kayong ni George, ngem ni Celerina ti kayatna. Natibker ketdi ti panagayatna ken ni Celerina nupa damona laeng a makita daytoy. Ket para kenkuana, awan ti sabali ken asino man a mabalin a mangdiktar ti kayat ti pusona.

Saan ngarud a sinayang ni George ti naited kenkuana a gundaway ti kaaddana iti Mountain Province, nagdaton ken ni Celerina. Ta uray manarimaan iti panagtrabaho ti balasang, situtured pay laeng a nagdaton kenkuana- tapno ipudnona ti kaaddana sadiay.

Saan ketdi a nagbayag ta inawat ni Celerina ti panagayat ni George. Nagkari ti baro a dinanto saktan ti balasang- dungdungngoen ken ayatennanto iti napudno. Ket gapu ta taga-Balawan ni Celerina, masapul a mapan ni George iti Balawan tapno ipudno ken kiddawenna ti pammalubos dagiti nagannak ti balasang iti panangikallaysana kenkuana.

Iti kaaddana ni George iti Filipinas, limitado ti tiempo ken orasna. Saan ngarud a nagpamayang, inkallaysana a dagus ni Celerina- iti Balawan a lugar ti balasang. Naragsak ti panagkasar dagiti dua. Adu ti nakidar-ay iti padaya a kaaduanna a kabagian, gagayyem ken am-ammoda met laeng. Ngem maysa a bulan kalpasan ti kasar, nagsubli ni George iti Hawaii.

Ni Celerina iti Hawaii
-Kalpasan ti nabayag bassit a tiempo a panaguray ni Celerina iti pannakaipagna dagiti papeles a nagturong iti Hawaii, nagluas met laeng ket dinanonna ni George idi 1961.

Iti isasangpetna iti Hawaii, kadawyan a maaramid ti skin test para iti tuberculosis [TB] kadagiti kassalpak wenno bagong dating. Nagpositibo ti skin test ni Celerina isu't gapuna a naibaon daytoy iti Kula Sanatorium [Kula Hospital ita] tapno maagasan iti maysa a tawen. Saan ngarud a nagkitakit ni Celerina ta ammona a pagsayaatanna daytoy, ken maysa pay, daytoy ti linteg ti Estados Unidos.

Ti Pamilia
-Idi tawen 1963, nagpasngay ni Celerina. Singin. Agpada a lalaki, da Eliseo ken Eufemio.

Idi makadakkel bassit dagiti annakda ken ni George, nagsubli ni Celerina idiay Filipinas a kaduana dagiti singin nga annakna tapno ipaawirna. Iti Hawaii, awan ti mabalin a pangibatian kadagiti annak ta mapan amin agtrabaho dagiti bumalay. Saan met ngarud nga ipalubos ni Celerina a ni George laeng ti agsapul iti pagbiagda. Immannugot ngarud ni George iti daytoy a singasing ni Celerina.

Bayat ti kaadda ni Celerina iti Filipinas, impasngayna ti babai nga anakda ken ni George. Idi naammuan ni George daytoy, nangala ti bakasion iti pagtrabahoanna ket dagus a napan iti Filipinas tapno ammuenna ti kasasaad dagiti agiinana.

Idi tawen 1965, nagsubli ni Celerina iti Hawaii. Nayanak ti maikapat a bunga ti ayan-ayatda, ni Josephine, idi 1966. Nagindeg dagiti Areola iti Halewili Drive, iti asideg ti Wailuku Sugar Mill agingga nga immakarda iti Kahului idi 1966. Imatmatonan dagiti agasawa ti maysa a home care para kadagiti nataengan.

Idi nagrikep ti Wailuku Sugar Company, indiaya ti kompania ken ni George ti panagretirona. Saan a pinagkedkedan. Kalpasanna, nagtrabaho daytoy iti Hyatt Hotel ti Lahaina iti uppay a tawen ken iti Kahului Aiport kas maysa a security guard iti sangapulo a tawen.

Makuna a flexible ni George no trabaho ti pagsasaritaan. Para ken ni George, maysa ketdi daytoy a pagdur-asan ken pakaadalanna manipud kadagiti nagduduma a trabaho a sinerkanna.

Dagiti annak
-Naparaburanda George ken Celerina iti uppat nga annak: dagiti singin, Eliseo ken Eufemio; Nagturpos ni Eliseo iti Maui Community College ken Unibersidad ti Hawaii- Manoa. Nagtrabaho iti Miyake Concrete. Daksanggasat ti kasinginna, ni Eufemio, pimmusay iti nabiit.

-Katrina Arreola-Madamba, maikatlo. Nagadal iti Maui Community College, Cannon's International Business College, ken iti Hollywood Beauty College. Nagtrabaho iti Hyatt's Accounting Department. Nayasawa ken ni Vien Madamba. Tallo dagiti annakda a lallaki: da Joshua, Jordan ken Jared.

Ti inaudi isu ni Josephine Arreola-Otani. Nagbasa iti Maui Community College. Maysa a Registered Nurse ti Maui Memorial Medical Center. Nayasawa ken ni Derrick Otani. Maysa ti anakda, ni Katherine.

Ti balakad ni George kadagiti agtutubo, "Suroten ti balakad dagiti nagannak ken aramiden dagiti nasayaat nga inaramidda." Kuna ni George kadagiti kapatadana: "Ag-relaks, agragsak. Dayta ti biag."

Mangasaba ni George- ti Nasantoan a Biblia. Ti pammatina, "Dimo lipatan ti Nailangitan a Dios a nangted kenka iti adu a parabur."

Kaay-ayo ni George ti mapan iti Mall iti paset ti Food Court. Makiinnistoria kadagiti padana a Sakada a kas ken ni Apolonio Tabangcura.

Kada George ken Celerina: Saan nga agsarday ti pammateg ken ayatda iti tunggal maysa- iti rigat men wenno nam-ay.*