Severino Agbannaoag: Gapu't Determinasion, Pammati, Anus ken Gasat, nakapan iti Hawaii...

[Nabulod laeng ti ladawan a naaramat. Maysa a buya ti sakada a nagbagkat iti naputed nga unas]

SEVERINO AGBANNAOAG: Gapu't Determinasion, Pammati, Anus ken Gasat, nakapan iti Hawaii
Ni Rudy Ram. Rumabaoa

Ket gapu iti determinasion, naluktan ti dalan para iti naranraniag a masakbayan dagiti annakna, dagiti appoko ken kadagiti amin a simmaruno kenkuana a napan iti Hawaii. ..

MABALIN a babaen iti kaadda ti determinasion, pammati, panaganus ken gasat ti nangiturong kenkuana a mapan idiay Hawaii.

Maibilang a maysa kadagiti naudin a lima a bansada dagiti lallaki a napan iti Hawaii idi 1946. Isu dayta ni Severino Agbannaoag. Nayanak idiay Sarrat, Ilocos Norte idi Nobiembre 29, 1927. Ni Pedro Ramirez, uncle ni Severino, ti nangpetision kenkuana. Idi isu ken ti gayyemna, dati a trabahador iti Hawaii Plantation, ti napan idiay Puerto ti Salomague iti Cabugao, Ilocos Sur tapno ag-report, awan idi dagiti recruiters sadiay tapno maipastrekda ida iti barko nga S.S. Maunawili.

Saan a napukawan ti namnama da Severino ken ti gayyemna. Determinasion, daytoy ti gapuna a nakapanda idiay Hawaii. Nagurayda iti nagpatnag iti Salomague, naturogda iti sirok dagiti kayo, ken inurayda dagiti recruiters nga agsubli iti sumuno a bigat ta namnamaenda nga agpadpada ti gayyemna nga agsubli met laeng dagitoy. Ket agpayso, nagsublida iti kabigatanna. Adda met dagiti padada a lallaki a naguray ngem kaaduan kadagitoy ti saan a nakaanus, nagawidda kadagiti bukodda a pagtaengan ken il-ili isu't gapuna a saanda a nakapan iti Hawaii. Idin a naglayag ti barko nga agturong idiay Hawaii, nagsakit ni Severino iti dua nga aldaw.

Immuna a simmanglad ti barko a nagulaganada iti isla ti Kauai. Kalpasan dayta, naidissaag ti tunggal sakada kadagiti bukodda a destino wenno pagtrabahoan. Iti Pioneer Mill idiay Lahaina, Maui, ti destino ni Severino. Nagnaed iti maysa a kampo nga awaganda iti "Lahaina Pump" manipud 1946 agingga iti 1970. Maysa a kampo a masarakan iti ngatuen ti Lahaina Maui Youth Center ken Aquatic Center.

Ket manipud iti tawen 1946 agingga iti 1963, adu a klase ti trabaho ti napadasan ken nastrekan ni Severino kas iti "pali-pali," agdalus kadagiti tubo a naikonektar iti mismo a main pipe tapno alisto a dumalan ti danum a pagpasayak iti kaunasan. Mabayadan iti 45 cents iti tunggal oras, walo nga oras iti tunggal aldaw, ken innem nga aldaw ti trabahona iti tunggal lawas.

Manipud 1963 agingga iti 1972, nagserbi iti Harvesting Department. Ket iti tawen 1972 agingga iti 1977, nagtrabaho iti Kawaola [powerhouse] tapno kitaenna ti pannakaiwaras ti danum. Ken idi 1977, nagtrabaho daytoy kas "ditchman" wenno agdalus iti kanal agingga iti panagretirona iti trabaho idi 1992. Mabayadan daytoy iti $8.75 iti tunggal oras idi agretiro iti trabaho.

Ti Rizal Day ti kadakkelan nga okasion a rambakan dagiti trabahador iti plantasion segun ken ni Severino. Sabali laeng ti social dancing ken panagtitipon a rambakanda iti tunggal lawas. Dagiti babbaro ti aggasto iti ad-adu a gatad kadagiti magatang a social dancing ken social boxes. Adda pagsasao dagiti babbai a Hapon nga aglaba kadagiti pagan-anay dagiti babbaro a Filipino: "wash, wash clothes, no can pay, dan dancing cash money."

Bimtak ti gubat idiay Korea idi tawen 1952 agingga iti 1954, adu dagiti sakada ti napan nagserbi ket maysa ni Severino kadagitoy. Kalpasan a nagserbi iti gubat idi 1954, nagsubli ni Severino idiay Filipinas tapno mapan mangasawa. Ditoy a nasarakanna daytoy ubing ken napintas a balasang nga agnagan iti Conchita Batugo, kayat unay ti angkel ni Severino a maasawana. Nairana idi nga agyan ni Conchita iti balay ti kabsatna a babai iti Sarrat, Ilocos Norte, no sadino nga aginnasidegda iti pagyanan ni Severino. Kayat ken magustoan met ti pamilia ni Severino ni Conchita ket kayatda nga isuda ti agkagasat. Agad-adal ni Conchita iti High School iti daydi a panawen - ubing ken saan pay a nakasagana a makirelasion.

Kuna ni Severino, itarayan ken aglemmeng ni Conchita idi damona a makita daytoy. Inleppas ngarud ni Conchita ti high school ken kolehio. Nagsinsinnuratda Severino ken Conchita iti uppat a tawen bayat ti panaginnadayoda. Inako ni Conchita a saan a napintas dagiti dadduma a suratna ken ni Severino. Kunana, nagpakipot. Ngem no ad-adu dagiti maawat ni Severino a surat ni Conchita a panglais, ad-adda met ti panaggustona ken ni Conchita.

Ket idi 1959, nagdesision a nagsubli ni Severino idiay Filipinas tapno agdaton ken iyawisna ti panagkallaysada ken ni Conchita. Kas paset ti plano ni Severino, no saan nga awaten ni Conchita ti idatonna nga ayat, saanen nga agasawa ket agsubli iti Hawaii kas maysa a baro iti agnanayon. Ngem nasikap ni Severino ta inabakna ti rikna ni Conchita, sabali a taktika ti inusarna. Kiniddaw ni Severino kadagiti kabagian ni Conchita iti panangkuyogda kenkuana a mapan "dumanon" ken "agdaton." Nagballigi ni Severino. Estrahia, dayta ti inaramidna.

Nagkallaysa ngarud da Severino ken Conchita idi Nobiembre 29, 1959 [aldaw a panagkasangay ni Severino] idiay Sarrat, Ilocos Norte. Dua ti naangay a padaya- maysa iti Sarrat ken ti maikadua iti Batac. Intangsitda Severino ken Conchita nga engrande ken dakkel a padaya ti panagkasarda.

Dua ti bunga ti ayan-ayatda:
*Ni Elizabeth Malacas, ti inauna. Nagadal daytoy idiay Med-Assit of Hawaii iti Honolulu. Addaan daytoy iti degree in Medical Technology. Agtrabaho iti Resort Quest Kaanapali Shores, iti front desk. Nayasawa ken ni Leonardo Malacas, maysa a bellman iti Royal Lahaina Hotel. Dua ti annakda a lallaki, da Brandon ken Myron.

*Maikadua ni Jerry. Nagadal iti Maui Community College nga addaan iti degree iti Building Maintenance. Agtrabaho iti Four Seasons Hotel, iti engineering department. Nayasawa ken ni Merlita Tasani, maysa nga accountant iti Grand Wailea Hotel. Tallo ti annakda: Jaren, Justin ken Melyssa.

Ti balakad dagiti agkaingungot kadagiti ub-ubbing ken agtutubo: "Ikaligum ti agadal, no awan daytoy, saanka a makasapul iti nangato a bayad iti pagtrabahoan. Agbasa a nalaing, ituloy dagiti naimbag nga aramid tapno agballigi iti biag."

Kunada kadagiti nataengan: "Inaldaw nga agwatwat. Kitaen dagiti taraon nga ipauneg."

Paggaayat nga aramiden ni Severino ti agmula ken mapan agbisikleta.

Ket gapu iti determinasion, naluktan ti dalan para iti naranraniag a masakbayan dagiti annakna, dagiti appoko ken kadagiti amin a simmaruno kenkuana a napan iti Hawaii.*